Polsko-Ukraiński Klub Konstytucjonalistów

Inicjatywa stworzenia Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów powstała w 2005 roku. Jest to pomysł prof. Jerzego Posłusznego, Rektora WSPiA. Posiedzenie założycielskie Klubu odbyło się w grudniu 2006 r. w Kijowie. Legitymację członka Klubu nr 001 z rąk współprzewodniczących Klubu prof. Wiesława Skrzydły i prof. Wołodymyra Szapowała, otrzymał ówczesny prezydent Ukrainy, Wiktor Juszczenko.

Polsko–Ukraiński Klubu Konstytucjonalistów zrzesza najwybitniejszych polskich i ukraińskich profesorów prawa konstytucyjnego. Posiedzenia Klubu odbywają się na przemian: na Ukrainie i w Polsce. Działalność Klubu wielokrotnie docenianie była m.in. przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które dofinansowało jego działalność w ramach projektu „Współpraca w Dziedzinie Dyplomacji Publicznej”.

Dokładnie 15 lat temu, w grudniu 2006 roku w Kijowie odbyło się pierwsze założycielskie posiedzenie Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów stworzonego z inicjatywy WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej. Jak Pan Profesor z perspektywy tych 15 lat ocenia efekty jego działalności?

Prof. Jurij Kluczkowski * – Z całą pewnością koncepcja stworzenia Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów** jako forum wymiany poglądów naukowców z obu państw zaproponowana przez Rektora WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej prof. Jerzego Posłusznego zdała egzamin. W tym roku w Ukrainie mamy kilka ważnych rocznic. Przede wszystkim 30. rocznicę odzyskania niepodległości i 25. rocznicę uchwalenia Konstytucji Ukrainy. 15. rocznica inauguracji działalności Klubu Konstytucjonalistów, który my nazywamy Ukraińsko-Polskim a nasi polscy koledzy Polsko-Ukraińskim Klubem Konstytucjonalistów uzupełnia ten rok rocznic.

Co dla Pana, jako naukowca i polityka, stanowi największą wartość wynikająca z działalności Klubu?

– Proces kształtowania się ustroju Ukrainy jeszcze nie został zakończony, wciąż dokonujemy zmian, o czym świadczy, chociażby reforma wymiaru sprawiedliwości oraz reforma decentralizacji. Także w Polsce, zwłaszcza w ostatnich latach, toczy się ożywiona dyskusja wokół problemów ustrojowych. Dotychczasowe spotkania polskich i ukraińskich konstytucjonalistów pozwalały nie tylko wymienić poglądy, ale także wypracować konkretne rozwiązania, które stały się projektami ustaw.

Jednym z przykładów takich projektów, a później ustaw może być Kodeks Wyborczy uchwalony w lipcu 2019 r. przez Radę Najwyższą Ukrainy, którego jest Pan autorem.

– Projekt Kodeksu Wyborczego został opracowany przez zespół osób, którym miałem przyjemność kierować. Proces uchwalania Kodeksu Wyborczego w Ukrainie miał długą historię. Jego opracowanie i uchwalenie już od 2005 systematycznie rekomendowały Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, Komisja Wenecka oraz OBWE. W kwietniu 2008 roku z inicjatywy Przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy została powołana grupa robocza ds. wyborów pod moim kierownictwem. Po dwóch latach pracy przedstawiła ona Parlamentowi projekt Kodeksu Wyborczego. Został on wysoko oceniony przez Komisję Wenecką, która uznała jego przygotowanie za ważny krok naprzód w procesie reformy systemu wyborczego w Ukrainie.

Później pod obrady Rady Najwyższej wpłynęło kilkanaście projektów ustaw wyborczych, ale Kodeks Wyborczy uchwalony w lipcu 2019 r. oparty jest właśnie na projekcie przygotowanym przez naszą parlamentarną grupę roboczą w 2010 r. i opiniowanym przez Komisję Wenecką.

W jaki sposób posiedzenia i działalność Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów wpłynęły na kształt tego projektu?

– Myślę, że działalność Klubu wprost przełożyła się na pracę naszej parlamentarnej grupy roboczej. Właściwie można przyjąć, iż projekt w znacznej mierze jest efektem naszych międzynarodowych spotkań i dyskusji. Przypomnę, że prawo wyborcze było wyłącznym przedmiotem obrad Klubu w 2008 r. w Sieniawie, a więc dokładnie wtedy gdy rozpoczynały się prace kierowanej przeze mnie grupy roboczej nad Kodeksem Wyborczym. Problematyka wyborcza (zwłaszcza w odniesieniu do wyborów samorządowych) pojawiała się także na innych posiedzeniach Klubu, w których uczestniczyłem. Na ostateczny kształt naszego projektu znaczący wpływ miały toczone na nich dyskusje naukowe, a również polskie doświadczenie kodyfikacji ustawodawstwa wyborczego.

W monografii wydanej w 2018 r. (Pryncypy wyborczoho prawa: doktrynalne rozuminnia, stan ta perspektywy zakonodawczoji realizaciji w Ukrajini. Kyjiw 2018) wielokrotnie przywoływałem rozdziały książki obrazującej efekty posiedzenia Klubu z 2008 r. *** autorstwa ówczesnych i dzisiejszych pracowników WSPiA i szereg innych ich publikacji.

Dzisiaj nie prowadzi Pan już aktywnej działalności politycznej. W pracy zawodowej skupia się Pan na prawie konstytucyjnym w szczególności prawie wyborczym.

– Tak, jestem pracownikiem naukowo dydaktycznym Wydziału Prawa Uniwersytetu Narodowego „Akademia Kijowsko-Mohylańska” w Kijowie. Wciąż prowadzę badania związane z szeroko pojętym prawem ustrojowym i wciąż korzystam z dorobku Ukraińsko-Polskiego Klubu Konstytucjonalistów.

*prof. J. Kluczkowski znany ukraiński polityk i naukowiec. Kandydat nauk fizycznych i matematycznych, doktor nauk prawnych. Obecnie docent w Katedrze prawoznawstwa i prawa publicznego Wydziału Prawa Uniwersytetu Narodowego „Akademia Kijowsko-Mohylańska”. Autor blisko stu publikacji naukowych. Czterokrotnie wybierany do Rady Najwyższej Ukrainy (Deputowany Ludowy Ukrainy w latach 1998-2012); Wiceprzewodniczący Komitetu Rady Najwyższej ds. Budownictwa Państwowego i Samorządu Terytorialnego, był także przedstawicielem prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki w Radzie Najwyższej Ukrainy (2005-2006). Jedna z czołowych postaci Ludowego Ruchu Ukrainy i partii politycznej Związek Narodowy „Nasza Ukraina” (Wiktora Juszczenki). Członek Ukraińsko-Polskiego Klubu Konstytucjonalistów. Główny twórca projektu Kodeksu Wyborczego Ukrainy.

**Szczegółowe informacje na temat Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów http://wspia.eu/dzialalnosc-naukowa/polsko-ukrainski-klub-konstytucjonalistow

***W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt (red.) (2010). Problemy prawa wyborczego Polski i Ukrainy, Materiały drugiego posiedzenia Polsko-Ukraińskiego Klubu Konstytucjonalistów (Sieniawa 29 września – 1 października 2008 r.).